دموگرافی و واکنش تابعی کفشدوزک cryptolaemus montrouzieri (mulsant) با تغذیه از شپشک‏های آردآلود مرکبات،planococcus citri (risso) و چای، pseudococcus viburni (signoret) در شرایط آزمایشگاهی

کفشدوزک cryptolaemus montrouzieri (mulsant) از شکارگرهای مهم شپشک‏های آردآلود مرکبات،planococcus citri (risso) ، و چای، pseudococcus viburni (signoret) در باغات مرکبات و چای شمال ایران می‏باشد. در این پژوهش، ویژگی های زیستی، تغذیه‏ای و دموگرافیک این کفشدوزک با تغذیه از این دو گونه شپشک در دمای 2±24 درجه ی سانتی‏گراد، رطوبت نسبی 5±80 درصد و دوره ی نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی مورد مطالعه قرار گرفت. به منظور محاسبه‏ی فراسنجه‏های دموگرافیک، تعداد 100 عدد تخم هم سن کفشدوزک با طول عمر کمتر از 24 ساعت به شکل انفرادی در درون ظروف پتری نگهداری شدند. پس از تفریخ تخم ها، لاروها تا زمان تبدیلشان به حشرات کامل و مرگ آخرین کفشدوزک، با شپشک‏های طعمه تغذیه شدند و طول دوره‏ی نشوونمایی‏، درصد زنده مانی و فراسنجه‏های دموگرافیک محاسبه شدند. به منظور تعیین نوع واکنش تابعی کفشدوزک و برآورد قدرت جستجوگری (a) و زمان دستیابی به طعمه (th) آن، تراکم های 4، 6، 8، 16، 20، 30، 40، 50 و 60 عددی از طعمه در اختیار لاروهای سن چهارم و کفشدوزک های ماده‏ی یک‏روزه قرار داده شدند. میانگین تغذیه‏ی روزانه در هر تراکم ثبت گردید و داده های حاصل با استفاده از روش جولیانو و نرم افزار sas تجزیه و تحلیل شدند. طول دوره ی جنینی؛ لاروهای سنین اول، دوم، سوم و چهارم؛ پیش‏شفیره و شفیره‏ی کفشدوزک روی شپشک آردآلود مرکبات به ترتیب 05/0±66/6، 08/0±15/5، 07/0±33/3، 06/±74/2، 07/0±27/4، 04/0±8/3 و 1/0±34/11 روز و روی شپشک آردآلود چای به ترتیب 07/0±58/5، 1/0±35/3، 06/0±62/2، 06/0±25/3، 1/0±43/4، 09/0±01/3 و 24/0±7/18 روز به دست آمد. نرخ‏های ذاتی (rm) و متناهی (?) افزایش جمعیت روی شپشک آردآلود مرکبات به ترتیب 081/0 (ماده/ ماده/ روز) و 085/1 و روی شپشک آردآلود چای به ترتیب 082/0 (ماده/ ماده/ روز) و 086/1 تعیین شد. نرخ‏های ناخالص و خالص تولیدمثل روی شپشک آردآلود مرکبات به ترتیب 83/148 و 27/101 عدد نتاج ماده به ازای هر فرد ماده در نسل و روی شپشک آردآلود چای به ترتیب 47/211 و 24/173 نتاج ماده به ازای هر فرد ماده در نسل به دست آمدند. مدت زمان دو برابر شدن جمعیت و میانگین طول یک نسل کفشدوزک روی شپشک آردآلود مرکبات به ترتیب 54/8 و 09/68 روز و روی شپشک آردآلود چای به ترتیب 41/8 و 56/62 روز تعیین گردید. نتایج مطالعات واکنش تابعی نشان دادند که واکنش تابعی لاروهای سن چهارم کفشدوزک به پوره های سنین دوم و سوم و نیز ماده ‏های کامل شپشک آردآلود مرکبات به ترتیب از نوع سوم، سوم و دوم و واکنش تابعی کفشدوزک های ماده به پوره های سنین دوم و سوم و نیز ماده‏های کامل شپشک های آردآلود مرکبات به ترتیب از نوع دوم، سوم و دوم بود. قدرت جستجوگری لاروهای سن چهارم کفشدوزک روی پوره های سن دوم، سوم و ماده‏های کامل شپشک‏ به ترتیب 004/0±0126/0، 0067/0±0165/0 و 0032/0±0199/0 و زمان دستیابی به طعمه ی آن ها به ترتیب 033/0±701/0، 0504/0±012/1 و 0590/0±05/2 تعیین گردید. قدرت جستجوگری کفشدوزک های ماده روی پوره های سن دوم، سوم و ماده‏های کامل شپشک آردآلود مرکبات به ترتیب 0034/0±0477/0، 0064/0±0131/0 و 0186/0±0979/0 و زمان دستیابی به طعمه ی آن ها به ترتیب 033/0±177/0، 0583/0±843/0 و 1226/0±794/2 تعیین شد.